به نظر شما آیا تنباکو همان توتون است؟ توتون و تنباکو دو کلمه هستند که در بسیاری از متن‌ها به عنوان مترادف به جای هم استفاده می‌شوند. توتون و تنباکو برای اولین بار در قرن شانزدهم و در آمریکای جنوبی و شمالی کشف شد. حدود یک میلیارد از تمام مردم جهان از توتون و تنباکو استفاده می‌کنند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی توتون و تنباکو عامل اصلی بیماری‌ها و مرگ و میر قابل پیشگیری است. اما آیا واقعا توتون همان تنباکو است؟ فرق توتون و تنباکو چیست؟ برای دستیابی به پاسخ این سوالات این مقاله را که به طور کامل مطالعه کنید.

توتون چیست؟

توتون گیاهی با برگ‌های پهن و خمیده فاقد دمبرگ به شکل تخم مرغی، قلب و یا نیزه است. مدت زمان کاشت تا برداشت آن یک سال می‌باشد. ارتفاع این گیاه به ۲ متر و گاهی به بیشتر از ۲ متر می‌رسد. بذر گیاه توتون دارای رنگ قرمز تیره و به شکل یک بیضی خیلی ریز است. در تمام اقلیم‌های آب و هوایی رشد می‌کند اما میزان رشدش در مناطق گرم بیشتر است. دمای مناسب برای رشد و پرورش برگ‌های توتون ۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. نگهداری از بذر توتون در شرایط مناسب توانایی رویش آن را تا یک سال نگه می‌دارد. بوی مخصوصی که از توتون متصاعد می‌شود به دلیل وجو نیکوتین است. در سراسر دنیا چند میلیون هکتار زمین کشاورزی مرغوب مخصوص کشت توتون در نظر گرفته شده است. در ایران توتون را در زمین‌های حاوی کود پتاس کشت می‌کنند. توتون علاوه بر دودزا بودن به عنوان داروی گیاهی در درمان برخی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. پروتئین مخصوصی که در توتون وجود دارد، هم اندازه پروتئین شیر و بیشتر از پروتئین  سویا است. این پروتئین همان پروتئین کمیاب بدن است که در کلیه ترشح می‌شود و سیستم ایمنی بدن را قوی می‌کند.

 انواع مختلف توتون در جهان

بعضی از رایج‌ترین انواع توتون عبارتند از: توتون سیگار ویرجینا، توتون پادشاه ترکیه، توتون کاپیتان بلک، توتون نوچه، توتون شمزین، توتون رشته‌ای، توتون معطر و ساده‌ی اشنویه، توتون خاصلو، توتون کردستان، توتون پارلامنت، توتون خزر شمال و توتون باسما.

تنباکو چیست؟

تنباکو همان برگ‌های خشک شده‌ی توتون است که در قلیان، سیگار و پیپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی از تنباکو به عنوان ماده جویدنی نیز استفاده می‌شود. در تنباکو مواد سمی زیادی وجود دارد اما ممهترین ماده سمی و اعتیاد آور در تنباکو نیکوتین نام دارد. از سوختن تنباکو در سیگار و پیپ و قلیان دودی حاصل می‌شود که حاوی مقدار زیادی نیکوتین است. نیکوتین ترکیبی آلی و نیتروژن دار است که علاوه بر توتون و تنباکو در گیاهانی مانند فلفل سبز، سیب زمینی، بادمجان و گوجه فرنگی نیز وجود دارد. مصرف زیاد تنباکو باعث اعتیاد و احساس بی حالی، خواب‌آلودگی و ناتوانی در افراد می‌شود.  تنباکو جزء کالاهای تجاری به شمار می‌آید. این ماده محکوم به یک ماده مضر و پرخطر و سرطانزا برای سلامتی است. در سال‌های اخیر اعراب تنباکوهای میوه‌ای را نیز وارد بازار جهانی کرده‌اند. تنباکو‌های میوه‌‌ای از بدترین و نامرغوبترین توتون‌ها درست می‌شوند. اما با اضافه‌ کردن اسانس‌های معطر و در بسته بندی‌های زیبا باعث اغفال مصرف کنندگان می‌شود.

مضرات توتون و تنباکو

مصرف تنباکو در قلیان و استعمال دود حاصل از سوختن آن توسط زغال در عرض ده ثانیه نیکوتین را از طریق ریه  و دهان وارد جریان خون می‌کند. نیکوتین باعث بروز ناراحتی‌های ریوی و تنگی نفس، دیابت، برونشیت مزمن و ایجاد سرطان حنجره، ریه، کبد، دهان، خون و … می.شود. سیستم ایمنی بدن به طور محسوسی در افرادی که سیگار و قلیان مصرف می‌کنند، پایین می‌آید. مادرانی که سیگار و قلیان می‌کشند، نوزدانی با وزن خیلی پایین به دنیا می‌آورند و در بسیاری از بارداری‌ها نیکوتین عامل اصلی سقط جنین محسوب می‌شود. نیکوتین اعتیاد آور است و هزینه‌های مالی زیادی را به فرد معتاد تحمیل می‌کند. باعث افزایش فشار و گرفتگی رگ‌ها و در نتیجه سکته قلبی شده و بیماری‌های قلبی و عروقی را زیاد می‌کند. فردی که قلیان و سیگار و پیپ می‌کشد اشتهایش را از دست می‌دهد. ایجاد مشکل در اندام تناسلی مردان سیگاری و قلیانی از عوارض دیگر توتون و تنباکو است. میزان ناباوری و یا تولد نوزادان مشکل دار در این افراد بیشتر است. یائسگی زود رس و چین و چروک پوستی نیز از مضرات دیگر نیکوتین است. کشیدن هر نخ سیگار ۵ دقیقه از عمر فرد می‌کاهد‌. دود سیگار علاوه بر تاثیرات مخرب بر بدن مصرف کننده، آثار جبران ناپذیری روی بدن اطرافیان افراد سیگاری دارد.

 تشخیص تنباکوی اصلی و تقلبی

متاسفانه عده‌ای افراد سودجو اقدام به تولید و بخش تنباکوهای تقلبی می‌کنند. در تنباکوی تقلبی از پوشال، خاک اره و مدفوع گاو استفاده می‌کنند. این مواد غیر بهداشتی هستند و برای بدن ضرر دارند. بهترین کار برای فرار از شر عوارض توتون و تنباکو ترک سیگار و قلیان است اما اگر فعلا امکان ترک برای شما وجود ندارد، همواره سعی کنید تنباکو را از فروشگاه‌های معتبر و مطمئن خریداری کنید. استفاده همیشگی از اجناس اصلی و مرغوب باعث می‌شود خیلی سریع جنس تقلبی را از اصل تشخیص دهیم. تنباکوی اصلی معمولا نمناک و چسبنده است زیرا در عسل خیس می‌شود. یکی از روش‌های شناخت تنباکوی اصلی نوشته‌هایی است که در روکش بسته بندی آن وجود دارد. در بسته‌بندی تنباکوی تقلبی این نوشته‌ها بصورت محو و ناخوانا هستند.  یکی دیگر از راه‌های تشخیص تنباکوی اصلی و تقلبی کیفیت طعم و دود آن است. با کشیدن تنباکوی تقلبی دودی بد بو محیط اطراف را احاطه می‌کند. باعث ایجاد سرفه و سردرد می‌شود  و همچنین طعم بدی در دهان به وجود می‌آید.

لوازم جانبی قلیان

قلیان وسیله‌ای که از آن برای استعمال دود انواع مختلف تنباکو استفاده می‌شود. این وسیله دارای اجزای مختلفیست. اجزای قلیان شامل  سری، شیلنگ، تنگ آب یا کوزه، تنه قلیان می‌باشد. سری قلیان در قسمت بالای تنه قرار می‌گیرد و داخل آن تنباکو میریزند و رویش فویل کشیده و زغال را قرار می‌دهند. تنه قلیان هم قسمتی است که به تنگ وصل شده و سری روی آن قرار می‌گیرد. شیلنگ هم که واضح است به تنه وصل شده و وظیفه‌اش رساندن دود به دهان مصرف کننده است. تنگ آب مخصوص ریختن آب در قلیان است. گاهی به جای آب داخل تنگ قلیان شیر یا آبمیوه می‌ریزند. جنس قلیان هم از دو نوع چوبی و فلزی تشکیل شده است. چوب گردو بهترین چوب برای ساخت قلیان است. قلیان‌های فلزی هم بیشتر از جنس فلز برنج درست می‌شوند. این مقدمه را گفتیم که به لوازم جانبی قلیان برسیم. به شیلنگ، سری، زغال سرخ‌کن و زغال لوازم جانبی قلیان می‌گویند. در این مقاله راجع به زغال سرخ‌کن، شلنگ سیلیکونی قلیان، سری قلیان و زغال به طور جدا گانه توصیحاتی را تقدیم شما خواهیم کرد. خواندن این توضیحات در خرید لوازم جانبی قلیان کمک زیادی به شما خواهد کرد.

۱- زغال سرخ‌کن چیست؟

در گذشته روشن کردن و آماده کردن زغال برای قلیان دردسرهای زیادی داشت. بعضی از افراد از شعله اجاق گاز برای روشن کردن زغال استفاده می کردند. این کار هم از لحاظ نکات ایمنی خطرناک بود، هم باعث کثیف شدن سطح گاز و روی شعله می‌شد. همچنین زمان خیلی زیادی طول می‌کشید تا زغال کاملا گداخته شود و حتی گاهی هنگام سوختن به اطراف پرت می‌شد و باعث سوختگی دست و صورت و وسایل دیگر موجود در آشپزخانه می‌شد. اختراع زغال سرخ کن راهی مناسب بود تا مردم از شر این دردسرها راحت شوند و به راحتی بتوانند در کمترین زمان زغال را برای استفاده در قلیان آماده کنند. زغال سرخ کن انواع مختلفی دارد. زغال سرخ‌کن برقی و رغال سرخ‌کن شارژی. زغال سرخ‌کن شارژی بیشتر برای مسافرت و رفتن به پیک نیک مناسب است. زغال سرخ‌کن برقی به راحتی در منزل و محل‌کار قابل استفاده است‌. زغال سرخ کن در زمان کم بدون کثیف کاری زغال‌ها را آماده می‌کند‌. این وسیله هم برای قلیان و هم برای پختن انواع کباب با زغال کاربرد دارد.

۲- شلنگ سیلیکونی قلیان

این نوع شیلنگ از مواد درجه‌ یک و صددرصد خالص ساخته شده است. بدون هیچ بویی، بدون هیچ مواد سمی، بدون مزه، شفاف و مقاوم در برابر دمای ۱۰۰الی ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد است. یک عایق الکتریکی قوی می‌باشد و در برابر پاره شدن و اشعه ماوراءبنفش بسیار مقاوم است. انعطاف پذیری و طول عمر بسیار بالایی دارد و با قرار گرفتن در دمای بالا از رشد قارچ‌ها و میکروب‌ها داخل شلنگ جلوگیری می‌شود. مایعات را به خود جذب نمی‌کند و خیلی نرم‌تر از شلنگ‌های دیگر است. این نوع از جنس در صنعت کشاورزی، گاوداری، دامداری، دستگاه‌های فروش قهوه، صنعت خودروسازی، پزشکی و قلیان کاربرد دارد. دلیل اصلی استفاده از شلنگ‌های سیلیکونی برای قلیان شفاف بودن، جذب نکردن آب، کیفیت و انعطاف‌پذیری بالای آن است. شلنگ‌های قدیمی که برای کشیدن قلیان استفاده می‌شد به دلیل اکسیداسیون پر بود از صدها نوع قارچ و میکروب که خیلی راحت به همراه دود تنباکو وارد ریه‌ها می‌شدند و مشکلات و بیماری‌های تنفسی به وجود می‌آوردند. دلیل این‌که در شلنگ سیلیکونی قارچ و میکروب نمی‌تواند زندگی کند این است که این نوع شیلنگ به حدی شفاف است که هر‌ چیز اضافی که داخل آن باشد به راحتی دیده می‌شود. دود قلیان باید مسیری طولانی از شلنگ تا سرشلنگ طی کند تا به دهان مصرف کننده برسد. به همین خاطر این وسیله جانبی یکی از مهم‌ترین لوازم جانبی قلیان‌هاست و تاثیر زیادی در طعم و عطر قلیان دارد.

۳- سری قلیان

خرید سری مناسب برای قلیان مقداری سخت و پیچیده است.توجه به کیفیت و دوام و جنس سری قلیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به طور کلی شاید بشود گفت که مهم‌ترین لوازم جانبی قلیان همین سری قلیان است‌. زیرا وظیفه مهم و اساسی بر عهده دارد. سری قلیان محل قرار گرفتن تنباکو و زغال است. دو عنصر مهم برای کشیدن قلیان و سوختن تنباکو در این قسمت قرار داده می‌شود. در قلیان‌های مدرن و پیشرفته‌تر سری قلیان دچار تحولات و تغییراتی شده است. سری‌ قلیان‌های قدیمی خیلی ساده بودند و به شکل یک کاسه سفالی در بالاترین نقطه قلیان قرار می‌گرفتند. اما سری‌های جدید به دوقسمت تقسیم شده اند. قسمت آتشدان و قسمتی که محل قرارگیری تنباکو است. در سری‌های قدیمی برای جدا کردن تنباکو و زغال و جلوگیری از سوختن بیش از حد تنباکوهای میوه‌ای از ورق آلومینومی که با شی تیزی چند عدد سوراخ شده استفاده می‌کردند. البته ناگفته نماند که برای تنباکوی اصیل برازجان و خوانسار دیگر نیازی به استفاده از فویل نبود و زغال مستقیما روی تنباکو قرار می‌گرفت. در سری‌های جدید دوقسمت مجزا برای قرار دادن زغال و تنباکو درست شده است. جنس سری‌های قلیان در دونوع سیلیکونی و سفالی تولید می‌شود.

۴- سری‌های سیلیکونی

با پیشرفت تکنولوژی و اکتشافات جدید در علم متالوژی، باعث دستیابی به موادی شد که در مقابل حرارت بالا مقاومت زیادی دارند. این ماده سیلیکون نام دارد. سری‌های سیلیکونی در برابر حرارت بالای زغال مقاومند و ضریب انتقال دمای پایینی دارند. با داشتن این ویژگی‌ها سری‌های سیلیکونی قلیان از سوختگی‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین سری با جنس سیلیکون دیگر امکان شکستن و آسیب دیدن ندارد.

سر‌ی‌های سفالی

این سری‌های قدیمی از سفال ساخته می‌شوند. برخلاف سری‌های سیلیکونی ضریب انتقال دمای بالای دارند و همین امر باعث سوختگی تنباکو می‌شود. برای حل مشکلات سری‌های قدیمی از جنس سفالی وسایلی تولید شده که مشکل سوختگی را حل کند. این وسایل آتشدان‌های جداگانه‌ای است که به سری سفالی وصل می‌شود.

۴- زغال

زغال نیز یکی از لوازم جانبی مهم و ضروری برای قلیان است. در هنگام خرید زغال توجه کنید که مارک هوکافروتز را داشته باشد. هوکافروتز زغال خوب و باکیفیتی تولید می‌کند. بهترین نوع زغال برای استفاده در قلیان زغال لیمو است. این زغال عوارضی ندارد و باعث ایجاد سردرد و سرگیجه نمی‌شود. هنگام سوختن زغال لیمو دودی ایجاد نمی‌شود. زغال قلیان باید به سرعت آتش بگیرد. دو نوع زغال برای قلیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی زغال لیمو و دیگری زغال فشرده چینی است. در هنگام خرید برای تشخیص زغال اصل و خوب از زغال‌های تقلبی و بی کیفیتی که به اسم زغال لیمو به فروش می‌رسند، باید نکاتی را رعایت کرد. مهترین خصوصیت ظاهری زغال لیمو سیاه و براق بودن و نداشتن ترک  است. زغال لیمو دیر خاموش می‌شود، جرقه ندارد، خاکستر زیادی به جا نمی‌گذارد، سریع سرخ می‌شود و از همه مهم‌تر حرارت بالایی تولید می‌کند.